Met het ouder worden kunnen veel honden te maken krijgen met een aantal lichamelijke veranderingen. Veel van deze veranderingen worden vaak gezien als ‘normaal ouder worden’, terwijl ze in werkelijkheid tekenen van pijn kunnen zijn. Het vroegtijdig herkennen van deze pijnsignalen kan niet alleen de kwaliteit van leven van je hond verbeteren, maar ook ernstiger gezondheidsproblemen helpen voorkomen. In dit blog bespreek ik hoe je subtiele, vaak over het hoofd geziene, signalen van pijn bij oudere honden kunt herkennen.
Waarom herkennen we pijn niet altijd?
De meeste mensen verwachten dat een hond die pijn heeft zal janken, piepen of kreunen. Maar de eerste signalen van chronische pijn zijn vaak veel subtieler dan dat. Gedragsveranderingen zoals verminderde activiteit, stijfheid of veranderingen in de eetlust worden vaak afgedaan als een natuurlijk gevolg van ouder worden, maar kunnen in werkelijkheid tekenen van pijn zijn.
Het is dan ook belangrijk om het verschil te leren herkennen en alert te zijn op veranderingen in het gedrag van je hond.
Gedragsveranderingen die kunnen wijzen op pijn
Verminderde activiteit
Een van de eerste tekenen van pijn kan een afname in activiteit zijn. Misschien was je hond ooit enthousiast over wandelingen, maar nu lijkt hij er minder zin in te hebben, of begint halverwege te sloffen. Dit kan een teken zijn van gewrichtspijn of ander ongemak.
Prikkelbaarheid
Sommige honden krijgen een “korter lontje” wanneer ze pijn hebben. Als je merkt dat je hond begint te grommen wanneer je bepaalde delen van zijn lichaam aanraakt, of wanneer je zijn vacht aan het verzorgen bent, kan dat een teken zijn dat hij pijn ervaart op die plek.
Terugtrekken en vermijden van sociale interactie
Honden die pijn hebben, kunnen zich terugtrekken en minder sociaal worden. Als je merkt dat je hond niet langer enthousiast is over contact en interactie, is dat een duidelijk teken dat er iets niet goed is. Ook hier kan een kort lontje zichtbaar worden: een oudere hond kan soms bij voorbaat al snauwen naar een jonge onstuimige hond, omdat hij weet dat zo’n jonge stuiterbal nogal eens onvoorzichtig en lomp kan zijn.
Veel likken op een bepaalde plek of gewricht
Soms uiten honden het ongemak door continu op een bepaalde plek, meestal een gewricht, te likken. Door het ritmische likken voelen ze zich vaak wat beter, en maken ze hormonen aan die ervoor zorgen dat ze minder pijn voelen. Soms kunnen ze niet goed bij de plek waar het pijn doet, en dan kan het zijn dat ze op een andere plek van hun lichaam veel likken.
Veel mensen denken bijvoorbeeld bij likken aan de poten aan allergie, maar dat kan zoals gezegd ook een indicatie van pijn zijn.
Slaap
Onrustig zijn ’s nachts, vaak gaan verliggen bijvoorbeeld, kan een teken van ongemak of pijn zijn. De hond kan dan geen houding vinden die comfortabel is. Dit kan nogal eens een vicieuze cirkel worden, want door slecht te slapen wordt de pijn vaak erger.
Fysieke signalen van pijn
Mank lopen of kreupelheid
Kreupelheid of mank lopen is een duidelijk teken van pijn in de gewrichten of spieren. Dit kan worden veroorzaakt door aandoeningen zoals artritis, wat vaak voorkomt bij oudere honden. Dit moeten we overigens niet meer als een subtiel signaal zien: als een hond kreupel loopt is er echt iets aan de hand waar een deskundige naar moet kijken!
Ongewone houdingen
Honden met pijn bewegen anders om de pijn te ontzien, en dat kan weer gevolgen hebben voor andere delen van het lichaam. Ga jezelf maar na: als je zelf kreupel loopt omdat je bijvoorbeeld een blessure aan je rechtervoet hebt duurt het meestal niet lang voordat je linker been (of schouder) ook pijn gaat doen. Bij honden zien we vaak een bolle rug, of een nek die lager dan normaal gehouden wordt.
Hijgen of zware ademhaling
Overmatig hijgen, vooral als het niet veroorzaakt wordt door warmte of inspanning, kan een teken zijn van pijn of stress. Die twee gaan ook vaak samen: chronische pijn veroorzaakt stress.
Moeite met opstaan of gaan liggen
Dit zien we heel vaak bij oudere honden. Na een paar passen kan alles dan weer goed lijken, maar dat is heel vaak schijn. Moeite met opstaan – start kreupelheid – kan o.a. duiden op gewrichtspijn, een veelvoorkomend probleem bij oudere honden met artrose.
Wat kun je doen als je vermoedt dat je hond pijn heeft?
Observeer het gedrag van je hond
Houd een dagboek bij van het gedrag van je hond gedurende een paar dagen. Noteer veranderingen in zijn activiteit, eetlust en houding. Dit kan helpen om een duidelijker beeld te krijgen van wat er aan de hand is.
Raadpleeg een dierenarts
Als je vermoedt dat je hond pijn heeft, raadpleeg dan je dierenarts. Hierbij kan een dagboekje zoals hierboven beschreven van enorme waarde zijn. Het kan namelijk zijn dat de hond door de opwinding van het bezoek aan de dierenarts ineens geen pijn meer lijkt te hebben. Net zoals bij ons kiespijn soms ineens over kan zijn op het moment dat we naar de tandarts gaan 😉
Met een dagboek, en eventueel video van hoe de hond thuis is en beweegt heeft de dierenarts veel meer informatie en kan zo een betere diagnose stellen.
Behandel pijn nooit zelf
Het is belangrijk om nooit menselijke pijnstillers aan je hond te geven zonder overleg met een dierenarts. Sommige medicijnen die veilig zijn voor mensen, kunnen giftig zijn voor honden.
Alternatieve therapieën voor pijnverlichting
Ik raad meestal aan om, als er pijn of een vermoeden van pijn is, te starten met reguliere pijnmedicatie. Omdat we als mensen vaak de eerste subtiele signalen van pijn over het hoofd zien moeten we er vanuit gaan dat als we eenmaal pijn constateren er echt al behoorlijk wat aan de hand is. De snelste manier om van de pijn af te komen is dan meestal via reguliere pijnmedicatie. Op het moment dat de pijn onder controle is kunnen we gaan kijken naar alternatieve methoden om te kijken of we de oorzaak van de problemen kunnen aanpakken. Dan kan daarna soms de pijnstilling verminderd of zelfs helemaal afgebouwd worden.
Fysiotherapie
Fysiotherapie kan helpen om de mobiliteit van je hond te verbeteren en de spieren te versterken, wat de pijn kan verminderen. Omdat de hond meestal al wat langer met pijn rondgelopen heeft zijn er vaak al flink wat compensaties. Daardoor wordt de vicieuze cirkel van pijn vaak in stand gehouden. Met behulp van fysiotherapie kan daar heel goed aan gewerkt worden, zodat die cirkel doorbroken wordt.
Acupunctuur
Acupunctuur kan een effectieve manier zijn om pijn onder controle te krijgen, vooral bij chronische aandoeningen zoals artrose. In mijn 20+ jaar als acupuncturist heb ik daar vaak hele mooie staaltjes van gezien. Veel mensen maken zich zorgen dat een hond het niet zal accepteren dat er met naaldjes geprikt wordt, maar de meeste honden blijken daar helemaal geen bezwaar tegen te hebben. Integendeel, het is meestal geen enkel probleem.
Massage
Massage kan verlichting bieden voor stijve spieren en gewrichten. Het is ook een goede manier om je hond te ontspannen en zijn algehele welzijn te verbeteren. De fysiotherapeut kan massages geven, maar er zijn ook speciaal opgeleide honden masseurs. En je kunt ook zelf thuis vaak al veel doen. Mocht je daar meer over willen weten: de module “Aanraken” uit de cursus Het Goud in Grijs is als losse module verkrijgbaar. Hier vind je meer informatie: link naar salespagina Aanraken
Conclusie
Het herkennen van pijn bij oudere honden kan soms moeilijk zijn, maar door te letten op subtiele signalen kun je er vroeg bij zijn en je hond helpen om comfortabeler te leven.
Als je twijfelt, ga er dan vanuit dat er een reden is dat je je zorgen maakt – ook al zegt je omgeving dat je je aanstelt. Jij kent je hond het best! Hou een week een dagboek bij zodat je meer objectieve informatie hebt, en vraag hulp. Wacht niet tot de pijn ernstig wordt, maar wees alert op de vroege signalen. Hoe eerder je maatregelen neemt, hoe beter! Je lieve maatje heeft jou nodig om te zorgen dat hij pijnvrij kan genieten van het leven.
Wil je meer weten over wat artrose – een veel voorkomende aandoening bij oudere honden – is? Ik heb daar een heel blog over geschreven. Die vind je hier.
